Zweetbuien, plotselinge huilbuien, fel uit de hoek komen, je ineens irriteren aan iemands gedrag een kort lontje hebben, de dag even somber inzien.. Iedere vrouw kan zich hoogstwaarschijnlijk wel een keer identificeren in een van deze kenmerken. Dit kan ineens opspelen en de volgende dag over zijn, of je kan hier een aantal dagen last van hebben. Dit alles wordt grotendeels beïnvloed door je HORMONEN.
Hier bespreken we hoe grote invloed hormonen hebben op ons functioneren en voortbestaan. In de volgende blogs ga ik verder in op hormonen in relatie tot een zwangerschapswens en vervolgens hormonen in het eerste trimester van een zwangerschap.
Hormonen
Wat zijn nu precies je hormonen? Je weet dat ze veel kunnen beïnvloeden. Maar wat beïnvloeden ze precies en kunnen wij hier zelf nog grip op hebben?
Hormonen zijn kleine stofjes in ons lichaam die alles in ons lichaam aansturen en afremmen. Het zijn een soort van communicatie stofjes tussen alle organen. Vergelijk het met een groot orkest zoals van Andre Rieu. Andre Rieu (de dirigent) stuurt alle muziekanten aan, zodat zij in harmonie samen kunnen spelen. Een geweldig orkest als resultaat. Zo wordt ook ons lichaam aangestuurd. Een klein orgaantje in ons hoofd (hypothalamus) stuurt alle organen aan middels hormonen, waardoor ons lichaam (hopelijk!) In harmonie samen kunnen spelen. Is dit verstoord? Dan kunnen er lichamelijk en mentale klachten ontstaan of zelfs ziektes ontwikkelen.
De tientallen hormonen die in jouw lichaam continue aan het werk zijn, beïnvloeden alle functies en organen. Denk aan je ademhaling, stofwisseling, bewegen, reactievermogen, verslaving, gedachten, je gelukkig voelen, blij, verdrietig, boos, jaloers, angstig zijn en noem maar op. Voor je eigen geluk is het daarom belangrijk dat jouw lichaam zich in volledige homeostase bevindt, dat wil zeggen in volledige balans.
Laat ons lichaam nu precies ontworpen zijn voor GELUK! Ons lichaam bevat namelijk veel ‘feel- good’ stofjes, die jou het geluksgevoel kunnen geven. Het is de kunst aan ons om deze hormonen zo optimaal mogelijk te benutten.
Hormonen tijdens de menstruatiecyclus
Zoals we allemaal weten, hebben vrouwen in hun vruchtbare periode (vanaf de eerste menstruatie tot aan de overgang) te maken met maandelijkse hormoonschommelingen. Aan het begin van de cyclus is met name het hormoon oestrogeen hoog en vanaf de eisprong (halverwege de cyclus) verhoogt ook het progesteron in het lichaam. Om inzicht te kunnen krijgen in je eigen cyclus en klachten rondom je cyclus, is het van belang om te begrijpen wat er elke maand in je lichaam gebeurd.
Een maandelijkse cyclus is bedoelt om je lichaam iedere maand klaar te maken voor een bevruchting. Natuurlijk willen wij daar niet iedere maand gebruik van maken, dus vaak wordt de vrouwelijke eicel niet bevrucht, verdwijnt en de hormonen zullen zich herstellen om voor de volgende maand een nieuwe kans te creëren.
FSH en LH
In de eerste twee weken van een nieuwe cyclus zorgt het hormoon FSH ervoor dat een volgende eicel zich ontwikkelt voor de nieuwe eisprong. In deze weken is het hormoon Oestrogeen hoog in zijn levels. Je kan je dan vaak goed, stabiel een lekker in je vel voelen zitten. Na 2 weken zijn FSH en Oestrogeen op hun top en vindt er onder begeleiding van LH een eisprong plaats. De ei-cel komt vrij om bevrucht te kunnen worden. Het gevolg hiervan is dat ook nu het hormoon progesteron zal stijgen in het lichaam.
Progesteron en Oestrogeen
Wist jij dat progesteron ook invloed heeft op de aanmaak van je schildklierhormonen? Dit mechanisme zorgt er mede voor dat je temperatuur 0,5Graden stijgt na een eisprong.
Ben je een week na de eisprong niet bevrucht geraakt, dan zullen de oestrogeen en progesteron waardes gaan dalen en het baarmoederslijmvlies zal zich klaarmaken om los te komen en te
reinigen (wat later de menstruatie zal zijn). Dit is een signaal voor het lichaam om het immuunsysteem iets meer ‘aan’ te zetten. Er al immers een kleine wond ontstaan in de baarmoeder. Werkt jouw immuunsysteem niet optimaal, dan heeft dit direct een invloed op jouw cyclus. Door deze verandering in hormonen en het aanscherpen van het immuunsysteem, kunnen er namelijk verschillende klachten ontstaan iedere maand weer, denk aan: depressiviteit, stemmingswisselingen, vermoeidheid, pijnlijke borsten, spierklachten etc. Deze klachten zullen daarom voornamelijk ontstaan een paar dagen/ tot een week voor je menstruatie, ook wel premenstruele klachten genoemd.
Daarnaast verschillen de schommelingen in hormoonwaardes bij iedere vrouw afzonderlijk. Bij de een zullen de oestrogeen waardes veel hoger zijn dan bij de ander, zo ook kunnen de progesteron waardes bij de een veel lager zijn dan bij een andere vruchtbare vrouw.
Hoe stabieler jouw oestrogeen en progesteron waardes zijn tijdens iedere maandelijks cyclus en hoe meer dit als een georganiseerd orkest samenspeelt, hoe minder klachten jij zult ervaren. Verlopen deze maandelijkse waardes van oestrogeen en progesteron niet stabiel en in balans, dan kun je klachten ervaren als hevige bloedingen, een korte of lange menstruatie, buikpijn, depressiviteit, acne, opgeblazen gevoel en zelfs een miskraam als de eicel wel bevrucht is geraakt.
Hoe beïnvloed je je menstruatiecyclus?
Er zijn een aantal factoren die invloed hebben over jouw verloop van je maandelijkse cyclus en dus op de stabiliteit van je hormonen. Op veel factoren heb jijzelf zelfs invloed. Factoren die invloed hebben op jouw cyclus en dus ook verstoringen en klachten te weeg kunnen brengen zijn:
- Genen (welke genen heb jij gekregen van je ouders en hoe ben jij ‘geprogrammeerd’ tijdens je geboorte)
- Metabolisme (hoe goed werkt jouw insuline)
- Stress
- Voeding
- Leefstijl
- Functioneren van de andere hormonen in je lichaam
Buiten punt 1, is het mogelijk om alle andere factoren aan te pakken. Word jij je hier bewust van en verbeter jij deze factoren, dan zul jij direct verschil gaan merken in jouw maandelijkse cyclus. Premenstruele klachten kunnen dan worden verminderd of zelfs verdwijnen.
Jacqueline Steenbeek
